Öküz, trene nasıl bakar?

Anadolu'da deyim haline gelmiş bir söz vardır.“Öküzün trene baktığı gibi bakmak”

Fakülte yıllarında amfinin ön tarafında oturan bir arkadaş,sık sık arka tarafa dönüp bakardı. Muzipliği ile meşhur bir arkadaşımız da onun bu bakışlarından rahatsız olurdu.Bir gün bir kağıda bir tren çizipmaske olarak yüzüne takmış. Arkadaş, her zaman olduğu gibi geriye dönüp baktığında tren resmini görünce derhal önüne dönüyor. Mesajı almış olmalı ki ogünden sonra bir daha geriye dönüp hiç bakmadı.

Konumuz gençlik yıllarımı yad etmek değil. Ama bir girizgaha ihtiyacım vardı bu geldi aklıma.

Neyse sadede gelelim. Bugün işe gelirken duraklardan birindebeli iki büklüm olmuş bir adam bindi belediye otobüsüne. Otobüsün ön tarafında birkaç delikanlı ve genç kız oturuyordu. Adamın önlerinden geçişini seyretmekten başka bir iş yapmadılar. Anlayacağınız hiçbirinin kılı kıpırdamadı.Yani hiçbiri ona yer vermedi.Girişteki deyim tam anlamıyla gerçekleşti.

Gençler, öküzlük öncesi dönemde utanırlardı da uyuma taklidi yaparlardı ya da görmezden gelirlerdi. Biz de onları uyarır oğlum teyzene ya da dedene yer versene derdik. O zamanlar yine de bir hayâ alameti ve utanma duygusu taşırlarmış. Şimdi evrim tamamlandı. Artık sadece trene bakmak ile yetiniyorlar.

Uzatmayalım adam iki büklüm otobüsün içinde ilerlerken saçı sakalı ağarmış bir adam yer verdi.O da teşekkür ederek oturdu. Ben oturunca belim ağrıdığı için ayakta duruyordum. Bindiğimde durakta otobüste boş yerler olduğu halde oturmamıştım. Adam benim yanımda ayakta durmaya başladı.

Adama, beyefendi affedersiniz kaç yaşındasınız diye sordum. 71 yaşımdayım diye cevap verdi. Yer verdiğiniz kişi, sizden küçüktü. Ama siz yine de yerinizi ona verdiniz. Size teşekkür ederim, bunca yaşınıza rağmen hepimize nezaket dersi verdiğiniziçin, dedim. Adam, aslında benim de bacaklarım ağrıyor dizlerim sakat ama baktım ki o arkadaş oturmaya benden daha çok muhtaç. Onun ayakta durmasına vicdanım elvermedi. Dedi.

Yeni neslin literatüründe “saygı”,“erdem” ve “digergamlık” gibi kavramların olmadığını düşünürken yanı başımda bir örnek daha gerçekleşti

Hemen yanımızda 50'li yaşlarda bir hanımefendi ayakta duruyordu. Genç olduğu halde hani giriş kısmında söylediğim trene bakanlar gibi “oturan öküz” lakabına müstehak bir kız vardı. Epeyi dekolte giyinmişti ve yüzüne bir batman makyaj malzemesi sürmüştü. Bir alışveriş merkezinin önünde inmek için yerinden kalktı, kapıya doğru yaklaştı.O kalkar kalkmaz, arka taraftan yirmi dörtlük bir delikanlı elinde okuduğu kitap olduğu halde ani bir refleks ile koltuğu kaptı ve büyük bir gurur ile okumaya devam etti.

Kendi kendime: “Allah Allah…Demek ki kitap da öküzlüğe mani olmuyor” diye mırıldandım. Kitap da kallavi haa…

Kitaplar nezaketi, iyiliği, başkalarına saygı duymayı, muhtaçlara yardım etmeyi, erdemi vs değil de öküzlüğü öğretiyor olamazlar!

Bir zamanlar Fetullahçıların başımıza bela ettiği Amerikan heyulası “kişisel gelişim” kitaplarını tenkit etmek üzere Bülent Akyürek tarafından kaleme alınmış “İçinizdeki öküze oha deyin”isimli bir kitap okumuştum. Çok hoşuma gitmişti. Akyürek, bu günleri görmüş olacak ki bizi uyarmış. Ama mani olamamış. Gençlerin içindeki öküz,aramızda kol gezmeye çoktan başlamış.

Şimdi: Ey ana babalar size sesleniyorum!Lütfen çocuklarınızı insan olarak yetiştirin ve insanın birtakım erdemler taşıması gerektiğini onlara fiilen gösterin. Anlatın demiyorum gösterin diyorum. Çünkü çocuk görerek öğrenir.Birisi çocuğunuzu uyardığında “sana ne kardeşim” demek yerine uyarıcıya teşekkür edin.

Saniyen size sesleniyorum ey öğretmenler!Matematikçi, fizikçi, edebiyatçı ya da dinci olmayın.Gerçek bir muallim olun. Talebelerinizi aynı zamanda davranış olarak da yani ahlaken de eğitin.

Ve son olarak size diyorum, ey ihtiyarlar! Gençler bir yanlış yaptığında onları azarlamayın lisan-ı münasip ile uyarın. Nemelazımcılık yapmayın. Onların içinde sadece öküzlük yok, insanlık da var.  Onları merhametle uyarın ki insanlığın ne olduğunu sizde görsünler. Çünkü bugünkü gençler sizde olan erdemi internet ortamında göremiyorlar.

Bu yüzden “gaflet içinde kalmış bir topluluk” haline gelmiş durumdalar.