İyi Öğretmen Kimdir? (Öğretmenler Günü Anısına) | Yusuf Yavuzyılmaz

1- Hangi derse girerse girsin, öğrencileriyle sohbet eden, onlara samimi davranan öğretmendir. Samimiyet iyi bir iletişimin en önemli kuralıdır. Eğitimin en önemli yönü kişilik inşa etmektir. Bu yönüyle öğretmen öğrencilere davranışlarıyla örnek olmalıdır.

2- Ahlaki değerler konusunda öğrencileri eğitmenin Pisagor teoremini, Ağrı Dağı'nın yüksekliğini veya periyodik cetveli ezberlemekten daha önemli olduğunu düşünen öğretmendir. Sorunun büyük olanı değerler alanındadır. Eğitim çocuğa fizik, kimya, matematik öğretmek değil; ona kişilik kazandırmaktır. Ne ki, bu konuyu dert eden veliler de azaldı, öğretmenler de.

3- Forma, görünüşe, biçime değil; içeriğe, ahlaka önem vermek gerektiğinin bilincinde olan öğretmendir. İyi bir insan olmanın giysi veya formayla değil, dürüst olmak, samimi olmak, yalan söylememek olduğunun bilincinde olandır.

4- Hangi toplumda yaşadığının ve tarihsel sorumluluklarının bilincinde olan öğretmendir. Oryantalist düşüncenin Doğu (İslam) dünyası için ürettiği ve sömürmek için kullandığı Batılı anlayışın farkındadır.

5-Eğitimin öğrencilerinizin hayatına anlam kattığı ölçüde iyi bir öğretmen olduğunun bilincinde olan öğretmendir. Öğrencinin hayatına anlam katmak, öğretmenin ona yol göstericiliği ile ilgilidir. Bu açıdan öğretmenlik salt ders saatleriyle sınırlı bir meslek değildir.

6-İyi öğretmen, öğrencilerin kendine kattığı değerlerle hatırladığı bir öğretmenin iyi öğretmen olduğunu bilendir. Çünkü hatırlanan öğretmenler ya öğrencisine şiddet uygulayan ya da zor bir anında yaptığı bir davranışla hayatını değiştiren öğretmenlerdir. Ne yazık ki, ülkemiz gibi disiplini ahlaki içerikten ayıran ve salt şiddete indirgeyen dünya görüşünden beslenen öğretmenlerin çoğunlukta olduğu yerde, öğretmenler genellikle uyguladıkları şiddet nedeniyle öğrencilerin bilincinde iz bırakırlar.

7-Ayakları bu topraklara basan, bu topraklarda yaşamanın tarihsel ve kültürel sorumluluğunu bilen, öğrencilere bu topraklara aidiyet bilincini veren, içinde yaşadığı kültürle bağlarını koparmayan; okuyan, araştıran, sorgulayan; sorunlarını sorumluluklarına engel olarak görmeyen öğretmendir.

8-Bu ülkenin geleceğinin endişesini duyan, yetiştirdiği öğrencilerin hatırını soran, onların dertleriyle ilgilenen öğretmenlere selam olsun. Onları asla sokakta bağırırken, slogan atarken, boş ve içeriksiz siyasal tartışmalar yaparken göremezsiniz. Konuştukları zaman öğrenmenin ve bir şey öğretmenin derdindedirler. Bundan dolayı siyasal sloganlardan hoşlanmazlar. Cemil Meriç’in deyimiyle sloganın ilkenin ideolojisi olduğunu bilirler. Onlar derin milletin hizmetindeki görünmez kahramanlardır. Yaşadıkları bunca sıkıntıya rağmen gösterdikleri vakarlı duruşu, öğrenci yetiştirmedeki azimlerini, bu ülkenin geleceğini inşa etmek için gösterdikleri çabayı alkışlamak gereken öğretmenlerdir.

9-Günümüzde öğrencilerini ilham veren öğretmenlerin sayısı o kadar az ki. Çoğunluk okuldan çıktığı anda eğitimle ve öğrencisiyle ilgisini kesen, yolda gördüğü öğrencisinin selamını almaktan imtina eden ve hayatının geri kalan kısmını oyun ve eğlence ile geçiren bir düzlemde hayatların sürdürürler. En önemli sorunları döviz kurları arasındaki değişim miktarı, borsa ve araba fiyatlarıdır. Sürekli yaşadıkları hayattan şikayet ederler. Davası olmayan toplumların hiçbir sorunuyla ilgilenmeyen yalnızca bireysel sorunlarını ön plana alan kimselerdir. Siyasal ve kültürel ufukları dardır. Öğrenciler bir şey verme ihtiyacı duymadıkları için kendilerini geliştirecek hiçbir faaliyet içinde bulunmazlar. İyi öğretmen öğrencisine ufuk çizen, yol gösteren öğretmendir.

10-Ne yazık ki, Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren öğretmenler daima ideolojik bir misyonun temsilcisi oldular. Onlar kutsal devletin ülkeyi aydınlığa çıkaracak kutsal temsilcileriydi. Aldıkları eğitimle gericilik simgesi olan imam ve şeyhlerin karanlık dünyalarına aydınlık getireceklerdi. Aslında cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren vurgulanan öğretmenliğin kutsal bir meslek olduğu retoriği bir yanılgıydı. Öğretmenliğin kutsallığı devletin kutsallığından geliyordu. Zaman içinde devlet kutsallığını kaybedip normal bir aygıta dönüşünce öğretmenlerde sanal kutsallıktan arındılar. Aslında öğretmenlerin kutsallığı seküler bir kutsallıktı. Özellikle Köy Enstitüsü çıkışlı yazarların eserleri okunduğunda, öğretmenlerin devletin köylerdeki misyonerleri olduğu görülecektir. Bu arada devlet o dönemlerde uyguladığı laiklik politikalarıyla dini kamusal alandan tamamen, özel alandan ise kısmen dışlama anlayışına sahipti. Köy Enstitülerinden yetişen öğretmenlerin çok büyük bir bölümü de bu paradigmanın temsilcileri durumundaydılar. Oysa öğretmenlerin kutsallığı devletin ideolojisini temsil etmelerinden değil, hakikatin ışığını yansıtmalarından gelmektedir. Çünkü kutsallık devletten kaynaklanan bir kavram değildir. İyi öğretmen öğretmenin kutsallığına inanandır.

12- Görevini yaparken sorumluluklarına odaklanan, daha iyi imkanlara sahip olmak için mücadele eden, ancak görevini yaparken hiçbir mazeretin arkasına sığınmayan öğretmendir.

13- İyi öğretmen, sürekli kendini yenileyen öğretmendir. Sürekli kendini yenilemeyen öğretmenlerin bir süre sonra kendini tekrar etmenin sıkıcılığı içinde kalacağını bilen bu yüzden sürekli kendini yenileyen öğretmendir.

14- İyi öğretmen, öğrencisine örnek olan öğretmendir. Çünkü öğrenciler duyduklarını değil, gördüklerini önemserler.

15-Disiplin sorununun eğitimle ilgili bir sorunu olduğunun, sorunun sorunlu davranışları sürekli görmezden gelinerek giderilmeyeceğinin bilincindedir. Bilgilerin verilmesi konusunda çok fazla bir sıkıntı yoktur. (Öğretim). Bilgiye erişim bir hayli kolaylaşmıştır. Önemli olan büyük sorun eğitim alanındadır.

16-İyi öğretmen, her tür baskıcı yönetin anlayışına karşı demokratik değerlere bağlı öğretmendir. Hiçbir zaman elitist, müdahaleci bir yönetim anlayışının yanında durmaz. Çünkü tarihin gelişini diktatörlüklerden demokratik yönetimlere doğru olmuştur.Bu yüzden iyi öğretmen demokratik değerlerin askıya alındığı, temel hak ve özgürlüklerin kısıtlandığı ara dönemlerin, askeri darbelerin yanında yer almaz, onaylamaz ve desteklemez.

17- İyi öğretmen, disiplinin şiddet ve baskı, özgürlüğün kuralsızlık ve anarşizm olmadığının bilincindedir. Nurettin Topçu’nun deyimiyle, “Eski devrin disiplinli terbiyesi, yaratıcılıktan mahrum, paslı kafalar ve itaat edici ruhlar yetiştirmişti. Serbest terbiye ile yetişen son nesil ise, kendini dahi tanıyamayacak kadar şaşkın ve bütün hareketlerinde mütereddit ve istikametsizdir. Eskiden softaca yani anlamadan bağlılık vardı; şimdi ise sık sık karakter değiştiriş göze çarpmaktadır.”( Hareketin Sakladığı Sır, Nurettin Topçu, Dergah Yayınları, s: 54) Dolayısıyla iyi öğretmen, çocuğun kişiliğini ve yaratıcılığını yok edip silikleştiren, itaatkar bir vatandan haline getiren disiplinden de, sorumluluktan uzaklaştıran özgürlükten de uzak durmalıdır.