İsrail, İsmail Haniye'yi neden şehit edildi?

Tahran'da İsmail Haniye'nin suikastı önemli bir uluslararası ilgi çekti ve İran'ın iç ve bölgesel güvenlik dinamiklerinin karmaşıklıklarını vurguladı.

Cinayet, İran'ın iç güvenlik durumunda olası bir kötüleşmenin altını çiziyor ve bölgesel güç dengesinde bir değişime işaret ediyor. İsrail'in manevraları, Salı günü kıdemli Hizbullah komutanı Fuad Shukr ve gece boyunca Haniye gibi kıdemli direniş figürlerinin suikastı da dahil olmak üzere, Orta Doğu'daki daha geniş hedeflerini, özellikle İran ve müttefikleriyle uzun süredir devam eden çatışmasını yansıtıyor.

İran'ın 14 Nisan'da İsrail'e karşı yaptığı caydırıcı füze saldırısı, bölgesel gerginliklerde önemli bir tırmanışa işaret etti. Bu olay, İran'ın büyüyen askeri yeteneklerinin ve İsrail eylemlerine karşı kendini gösterme isteğinin bir göstergesi olarak algılandı. Ancak, İsrail'in son eylemleri, özellikle Hizbullah ve Hamas içindeki kilit isimlerin hedefli öldürülmeleri, bölgesel güvenlik dengesini yeniden ayarlamak için koordineli bir çabayı gösteriyor.

İran'ın yeni reformist Cumhurbaşkanı Masoud Pezeshkian'ın göreve başlama töreni için Tahran'da bulunan Haniyeh'in suikastı özellikle önemlidir. Bu, yalnızca Filistin İslami Direniş Hareketi'ne bir darbe vurmakla kalmayıp, aynı zamanda İsrail'in olası diplomatik angajman ve müzakereleri bozmak için stratejik bir hamlesi olarak da hizmet etmektedir. İsrail liderliği, özellikle Başbakan Benjamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant, bu yüksek profilli suikastla birden fazla amaca sahip gibi görünüyor.

İsrail hükümeti muhtemelen zaman kazanmaya çalışıyor ve ABD siyasi manzarasında kendi politikalarını daha güçlü bir şekilde destekleyebilecek bir değişim umuyor. İsrail çıkarlarına güçlü desteğiyle bilinen eski Başkan Donald Trump'ın yeniden seçilmesi olasılığı, işgal devleti için olası bir oyun değiştirici olarak görülüyor.

Dahası, suikast, İran ile Batılı güçler arasındaki nükleer ve bölgesel meseleler üzerindeki ilişkilerin normalleşmesine yönelik herhangi bir ilerlemeyi engellemeyi amaçlıyor. İran, bu İsrail savaş çığırtkanlığını görmezden gelemez, bu yüzden Haniye gibi önemli bir figürü Tahran'dayken ortadan kaldırarak, İsrail hükümeti, gerginliğin azaltılmasına ve İran ile Batı arasında olası bir yakınlaşmaya yol açabilecek herhangi bir diplomatik çabayı baltalamayı umuyor.

İsrail'in eylemleri ayrıca, ABD'yi İsrail çıkarlarını savunmaya çekmek amacıyla daha geniş bir bölgesel çatışmayı kışkırtmak için tasarlanmış gibi görünüyor. Netanyahu'nun yönetimi Gazze ve kuzey İsrail'deki hedeflerine ulaşmada önemli zorluklarla karşı karşıya kaldı ve bölgesel bir savaş, daha fazla Batı desteği ve askeri müdahaleyi harekete geçirmenin bir yolu olarak algılanabilir.

Haniye suikastı şüphesiz İran'ı zorlu bir konuma soktu. Tahran'ın tepkisi, caydırıcılık yeteneklerinin sürdürülmesi ile tüm Orta Doğu için yıkıcı sonuçlar doğurabilecek tam kapsamlı bir bölgesel savaştan kaçınılması arasında denge sağlamalı. Bu nedenle İran liderliği, İsrail'in Hamas liderini siyasi olarak öldürmesine karşı ölçülü ancak kararlı bir yanıt formüle etme gibi karmaşık bir görevle karşı karşıya.

Tahran'ın stratejisi, saldırganlığa karşı misilleme yapma esnekliğini ve yeteneğini tam ölçekli bir savaşa dönüşmeden sergilemeye odaklanmalıdır. Bu, diplomatik çabaların, bölgesel ittifakların güçlendirilmesinin ve İsrail devlet terörizmini daha da caydırmak için seçici askeri-güvenlik tepkilerinin bir kombinasyonunu içerebilir.

İran ve müttefikleri şimdi Haniye'nin suikastına İsrailli siyasi ve askeri yetkilileri hedef alarak karşılık vermek zorunda kalıyorlar. Bu yaklaşım daha doğrudan ve misillemeci bir duruşa doğru bir kaymaya işaret eder, ancak potansiyel olarak daha fazla tırmanma riskini artırabilir. İran, İsrail'in taktiklerini taklit ederek, kararlılığını ve karşılıklı hasar verme kapasitesini göstermeyi ve böylece bölgesel güç dinamiklerindeki konumunu korumayı hedefleyecektir.

Orta Doğu'daki mevcut jeopolitik iklim, çok sayıda aktörün farklı çıkarlar peşinde koşmasıyla oldukça değişkendir. İsmail Haniye'nin öldürülmesi, bölgesel siyasetin karmaşık ve sıklıkla tehlikeli doğasının çarpıcı bir hatırlatıcısıdır. İran için, iç istikrarı korumak ve bölgesel konumunu güçlendirmek önümüzdeki aylarda hayati önem taşıyacaktır.

İsrail, tüm çabalarını İran'daki rasyonellik seviyesini ve bölge ve dünyadaki her türlü etkileşim odaklı aktivizmi düşürmeye odakladı. Avrupa ve ABD'nin yapıcı olmayan yaklaşımları ve Doğu güçlerinin pasifliği ve uluslararası kurumların etkisizliği, İran'ın nükleer caydırıcılığı stratejik bir tercih olarak seçmesi için bir diğer motivasyondur, en azından yakın zamanda yapılan bir anketin İran halkının İslam Cumhuriyeti'nin nükleer silahlara sahip olmasına destek verdiğini göstermesi nedeniyle.